-
1 киңәйтелгән
прил.расши́ренный, развёрнутыйкиңәйтелгән программа — расши́ренная програ́мма
киңәйтелгән гыйльми совет утырышы — расши́ренное заседа́ние учёного сове́та
-
2 артта әйтелгән
-
3 йөрәктән әйтелгән
-
4 югарыда әйтелгән
= югарыда күрсәтелгән ска́занный вы́ше; вышеука́занный -
5 көчәйтелү
страд. от көчәйтү1) уси́ливаться, быть уси́ленным2) в знач. прил. көчәйтелгән уси́ленныйкөчәйтелгән сак астында — под уси́ленной охра́ной
-
6 абайламыйча
нареч.неосторо́жно, неосмотри́тельно ( идти по опасной тропе); непредусмотри́тельно (сделать что-л.) неча́янно, по неча́янности, невзнача́й разг. ( наступить на что); по (из-за, по причи́не) неосторо́жности; по недосмо́тру; ненаро́ком прост.абайла́мыйча әйтелгән сүз — неча́янно (ненаро́ком) сорва́вшееся сло́во; сло́во, сорва́вшееся неча́янно (невзнача́й, по неча́янности, ненаро́ком, по неосторо́жности)
абайла́мыйчарак эшләде — поступи́л не́сколько неосторо́жно
-
7 авторитетлы
1. прил.авторите́тный (руководитель, источник), уважа́емыйавторитетлы галим — авторите́тный учёный
2. нареч.авторитетлы фикер әйтү — вы́сказать авторите́тное мне́ние
авторите́тноавторитетлы әйтелгән сүз — сло́во, вы́сказанное авторите́тно
-
8 арт
1. сущ.обычно в притяж.ф.1)арттан этү — толка́ть (подтолкну́ть) сза́ди
артыңа мендәр куй — положи́ за́ спину поду́шку
нигә артыңа яшерәсең уенчыгыңны? — почему́ пря́чешь игру́шку за́ спину?
б) за́дняя (обра́тная, ты́льная, оборо́тная) сторона́ (мебели, здания, сооружения, памятника)шкафның алдын буяган, арты буяусыз — шкаф спе́реди покра́шен, а сза́ди (с обра́тной стороны́) - нет
дәфтәр артындагы тапкырлау таблицалары — табли́ца умноже́ния на обра́тной (оборо́тной) стороне́ тетра́ди
машинаның артына беркетелгән номерлар — номера́, прикреплённые сза́ди маши́ны
в) зад, за́дняя часть (телеги, трактора, вагона, автомобиля, поезда); задо́карбаның артына ябышып — ухвати́вшись за задо́к (зад) теле́ги
2) спи́нка ( стула)пинҗәкне урындык артына элү — пове́сить пиджа́к на спи́нку сту́ла
кресло артына таяну — облокоти́ться о спи́нку кре́сла
3) за́дник, задо́к разг. ( у сапог)арты тапталып беткән тапочка — та́почка со сто́птанным за́дником
4) назаты́льник ( шапки)5) разг. корма́ (у парохода, корабля)6) разг. коне́ц, после́дствие; имеет тж. индив. переводыарты ничек булыр соң бу эшнең? — а како́в же бу́дет коне́ц (после́дствие) э́той зате́и?
арты хәерле (яхшы) булсын — чтоб ко́нчилось (заверши́лось) благополу́чно (хорошо́); пусть ко́нчится добро́м
7)а) в составн.; геогр. названиях за-елга арты — заре́чье
Казан арты — Заказа́нье
Кавказ арты республикалары — закавка́зские респу́блики
бәйрәм арты көннәре — послепра́здничные дни
сугыш арты еллары — послевое́нные го́ды
8) в знач. послелога артыутырыш арты утырыш — заседа́ние за заседа́нием
көн арты көн үтә — прохо́дит день за днём
рәхмәт арты рәхмәт алу — получа́ть благода́рность за благода́рностью
б) разг. за (кем, чем, после кого, чего) (стоять в списке, занимать очередь)синең арты булырмын — я за тобо́й (по́сле тебя́) бу́ду
9) в знач. нареч. артында перен. за спино́й, за глаза́, загла́зноартымда сөйләгән сүзгә игътибар итмәскә тырышам мин — на то, что говоря́т за мое́й спино́й, стара́юсь не обраща́ть внима́ния
артында патшаны да сүгәләр — (посл.) за спино́й (за глаза́) и царя́ руга́ют
10) в знач. послелога артына за (что-л., кого-л.) (спрятаться, положить что-л.); за (кем-л., чем-л.); по, за (что-л.) прост.вокзал артына чыгу — вы́йти за вокза́л
велосипедны койма артына сөяү — прислони́ть велосипе́д за забо́ром
куаклар артына яшеренү — спря́таться за кусты́
11) в знач. послелога артындаклуб артында - бакча — за клу́бом - сад
бу күренеш артында нәрсә ята? — что кро́ется за э́тим явле́нием?
аның артында озын чират — за ним дли́нная о́чередь
артымда кыштырдау ишетелеп китте — за спино́й у меня́ послы́шался шо́рох; позади́ (меня́) послы́шался шо́рох
депутат артында халык тора — за депута́том стои́т наро́д; за спино́й депута́та стои́т наро́д
12) в знач. послелога арттан, артыннансезнең арттан барабыз — идём за ва́ми; идём сле́дом (за ва́ми)
йөгер артларыннан — беги́ вслед; беги́ за ни́ми вдого́нку
үлгән артыннан үлеп булмый — (посл.) вслед за поко́йным не умира́ют (т. е. не следует отчаиваться)
безнең арттан алырсыз — полу́чите по́сле нас (за на́ми)
синең чират минем арттан (артымнан) булыр — твоя́ о́чередь бу́дет за мной (по́сле меня́; позади́ меня́)
в) вслед, в спи́ну, вдого́нкуберәүнең артыннан кычкырып калу — кри́кнуть кому́-то вдого́нку
г) из-за спины́ (кого, чьей) (выглядывать, смотреть, появляться)ашаган артыннан ук — сра́зу по́сле еды́
чәчү артыннан бүтән эшләр башлана — вслед за се́вом начина́ются други́е рабо́ты
е) за (кем, чем); позади́ (сза́ди) (кого, чего), позади́ (себя́), за собо́й (по, за чем) прост.машина артыннан төтен боҗралары калдырып чаба — маши́на мчи́тся, оставля́я позади́ (себя́) ко́льца ды́ма
бия артыннан колыны бара — за кобы́лой идёт её жеребёнок; позади́ (сза́ди) кобы́лы идёт её жеребёнок
юл бара биек таулар артыннан — доро́га идёт за высо́кими гора́ми
ж) за (чем, кем)дан артыннан куу — гна́ться за сла́вой
олау артыннан олау үтеп тора — прохо́дит подво́да за подво́дой
балык артыннан балыкны алып кына тора — так и выта́скивает ры́бу за ры́бой
з) из-за (кого, чего)урман артыннан трактор дөбердәве ишетелде — из-за ле́са донёсся гро́хот тра́ктора
•- артына борылып карау
- артка әйләнеп карау
- артына әйләнеп карау
- артка карап
- артка карап кына
- артка карый-карый
- артка карый-карый гына
- артка карау
- артына карау
- артка тибү
- артка утыру
- арт белән утыру
- артта эшләнгән
- артта әйтелгән
- артта ясалган
- артта тартылган
- артта булган
- арттан барып
- арттан җитеп булмау
- артыннан җитеп булмау
- арттан җитә алмау
- артыннан җитә алмау
- арттан җитү
- арттан ияреп
- арттан иярү
- арттан иярүче
- арттан йөрү
- арттан йөрүче
- арттан карап калу
- арттан килеп
- артын сикертү••арт белән тыңлау — прост. слу́шать за́дом
арт кыздыру — прост. (букв. греть зад) загора́ть (на со́лнце)
арт кысу — прост. прикуси́ть (закуси́ть) язы́к
арт тазарту (чистарту) — см. арт сөртү 1)
арт тайдыру — прост. уви́ливать/увильну́ть (от выполнения поручения, от участия в общем мероприятии)
арт төртергә (дә) вакыт юк — прост. присе́сть (да́же) не́когда
арт чиста (таза, коры) булу — прост. быть чи́стым (чи́стеньким)
арт юеш (чыланган) булу — прост. быть не без греха́; ры́льце в пуху́ ( у кого)
артка әйләнеп (борылып) карарга (да) өлгермәү — не успе́ть огляну́ться
артка да элмәү; колакка да элмәү — прост. и у́хом не ведёт (поведёт); и в ус не ду́ет
артка кул җитмәү — ру́ки не дохо́дят, что́бы сде́лать за собо́й (по́сле себя́) ( что)
артка кыл (да) сыймый (сыярлык түгел) — прост. не́когда (да́же, и) поверну́ться
артка су керү — см. аска су керү
артка тибеп — прост. взаше́й, в ше́ю, в три ше́и, с тре́ском прост. (выставить дебошира, прогнать лентяя с работы)
артка ут кабу — усил.; см. аска су керү
артка ут капкан кебек — прост. как угоре́лый (суетиться, бежать, спешить)
артка ут ягу — прост. жа́рить, пожа́рить, зажа́ривать, поджа́ривать прост.; сде́лать так, что́бы земля́ горе́ла под нога́ми ( у кого)
арттан караганда беренче — пе́рвый сза́ди, после́дний
арттан төтен чыгу — прост. (аж) дым идёт
арттан төшү — см. артка төшү 1)-4)
арттан чыгару — прост. сочиня́ть/сочини́ть; выду́мывать/вы́думать
арттан чыгу — см. артка төшү 3)
- арт белән борылуартыннан төшү — гна́ться ( за кем), пресле́довать
- арт белән киртә җимерү
- арт бирү
- арт борыр урын юк
- арт борыр урын да юк
- арт сөртү
- артка төшү
- артка үтү
- артына төшү
- артыннан йөрү 2. прил.1) за́дний (шина, колесо автомобиля)арт тәгәрмәч — за́днее колесо́
арт кесә — за́дний карма́шек (карма́н)
автобусның арт ишеге — за́дние две́ри авто́буса
2) за́дний (огород, сад, плетень)арт капка — за́дние воро́та
3) разг. за́дний, обра́тный, ты́льный, оборо́тныйбинаның арт ягы — за́дняя сторона́ зда́ния
витринаның арт ягы — обра́тная сторона́ витри́ны
•- арт ишек- арт ишектән
- арт сан
- арт саңаклылар
- арт юл куышлыгы
- арт як••арт аяк белән йөрү — ходи́ть (стоя́ть) на за́дних ла́пках
арт санны онытып — прост. неприли́чно забы́вшись ( спать)
арт ягы йомшак (сыек) — ненадёжный, сла́бый
арт ягы нык (таза) — прост. кре́пкий, спра́вный ( хозяин); чу́вствует себя́ кре́пким (уве́ренным); сиди́т кре́пко; кре́пкий (спра́вный) мужи́к (хозя́ин)
арт якка су керү — см. аска су керү
арт якка тибү — см. артка тибү
арт якка үтү — см. артка үтү
-
9 артта эшләнгән
= артта әйтелгән; артта ясалган; артта тартылган; артта булган загла́зный -
10 газамәтлелек
сущ.; книжн.1) вели́чественность, велича́вость; великоле́пие; торже́ственностькичәнең газамәтлелеге — торже́ственность ве́чера
2) грандио́зность, монумента́льность ( сооружений); ца́рственность, внуши́тельность, ва́жность ( внешнего вида)аңардагы газамәтлелек күзгә ташлана — броса́ется в глаза́ его́ внуши́тельный, ца́рственный вид
яңа биналарның газамәтлелеге — монумента́льность но́вых зда́ний
3) высокоме́рность, надме́нностьаерата газамәтлелек белән әйтелгән сүз — сло́во, вы́сказанное с подчёркнутой высокоме́рностью
-
11 йомгак
I сущ.прям.; перен. клубо́кҗеп йомгагы — клубо́к ни́ток
җепне орчыктан йомгакка чорнау — намота́ть ни́тки с веретена́ в клубо́к
төтен йомгагы — клубо́к ды́ма
фикерләр йомгагы — клубо́к мы́слей
җинаятьләр йомгагы — клубо́к преступле́ний
II сущ.елан йомгак кебек бөгәрләнгән — змея́ свила́сь клубко́м
ито́г, результа́т; заключе́ние, обобще́ние || заключи́тельныйконкурс йомгаклары — ито́ги ко́нкурса
ярыш йомгаклары — результа́ты соревнова́ния
эш йомгакларын тикшерү — прове́рить результа́ты (ито́ги) рабо́ты
китапның "Йомгак" бүлеге — разде́л "Заключе́ние" в кни́ге
исәп-хисап йомгагы — результа́ты подсчёта
әйтелгәннәргә кыскача йомгак — кра́ткое заключе́ние к ска́занному
- йомгак ясап куюйомгак сүзе белән чыгу — вы́ступить с заключи́тельным сло́вом
••йомгакны чуалту — запу́тывать/запу́тать де́ло
йомгакның очы — суть какого-л. де́ла, вопро́са (букв. ко́нчик клубка́)
- йомгакны чишүйомгакның очын югалту (яшерү) — спря́тать концы́ (в во́ду); запу́тать клубо́к
-
12 йөрәк
сущ.1) анат. се́рдце || серде́чныййөрәк эшчәнлеге — де́ятельность се́рдца
йөрәк тибеше — бие́ние се́рдца; сердцебие́ние
йөрәккә операция ясау — де́лать опера́цию на се́рдце
йөрәк авыруы — серде́чное заболева́ние
йөрәк мускулы — серде́чная мы́шца
йөрәк дарулары — серде́чные лека́рства
2) душа́, се́рдце ( как вместилище чувств человека) || серде́чный, душе́вныйсаф йөрәк — чи́стая душа́
кайнар йөрәк — горя́чее се́рдце
батыр йөрәк — хра́брое се́рдце
таш йөрәк — ка́менное се́рдце
чын йөрәктән — от всей души́, от всего́ се́рдца
йөрәк җылысы — серде́чная (душе́вная) теплота́
йөрәк әрнүе — душе́вная (серде́чная) боль
йөрәк кайгысын уртаклашу — подели́ться душе́вными пережива́ниями
йөрәк хисләрен түгү — излива́ть серде́чные чу́вства
йөрәктәген әйтеп бирү — вы́сказать то, что в душе́ (на се́рдце)
йөрәк ашкына (җилкенә, алгысый) — се́рдце волну́ется
карама беләккә, кара йөрәккә — (посл.) не смотри́ на си́лу, смотри́ в ду́шу (на се́рдце)
3) перен.; ласк. йөрәгем, йөрәккәем се́рдце (ты) моё, душа́ (ты) моя́; ду́шенькаҗавап хатыңны көтәм, йөрәгем — се́рдце (ты) моё, жду отве́тного письма́
4) перен. центр, се́рдце чего-л.атомның йөрәгенә үтеп керү — прони́кнуть в се́рдце а́тома
5) перен. сме́лость, отва́гамондый эшкә алынырга йөрәк кирәк — чтоб бра́ться за тако́е де́ло, нужна́ сме́лость
герой булу өчен беләк тә, йөрәк тә кирәк — (погов.) чтоб стать геро́ем, ну́жно име́ть и си́лу, и отва́гу
•- йөрәк авыруы
- йөрәк алды
- йөрәк букчасы
- йөрәк колакчыгы
- йөрәк өянәге
- йөрәк тоту
- йөрәк уты••йөрәге белән — в душе́
йөрәге боз (салкын) — бесчу́вственный, с холо́дным се́рдцем
йөрәген бозу — си́льно расстро́ить
йөрәген кузгату — взбудора́жить, возбужда́ть
йөрәген телгәләү (яралау) — ра́нить се́рдце кому, чьё
йөрәген телеп алу (телгәләү) — разрыва́ть (раздира́ть) се́рдце на ча́сти
йөрәген эретү — расположи́ть к себе́
йөрәген яулау (яулап алу) — покори́ть се́рдце чьё
йөрәгенә ия булу — владе́ть се́рдцем чьим
йөрәгенә йон (мүк) үскән — се́рдце обросло́ мхом у кого (о вялом, равнодушном человеке)
йөрәгенә чыдый алмыйча — не вы́держав душе́вного поры́ва
йөрәк актарыла — се́рдце (душа́) разрыва́ется
йөрәк (атылып) чыгарга җитү — си́льно волнова́ться (букв. се́рдце гото́во вы́скочить)
йөрәк ачыну — боле́ть душо́й, огорча́ться
йөрәк ачысы — му́ка, у́жас
йөрәк аша үткәреп — глубоко́ прочу́вствовав се́рдцем
йөрәк бәгърем (парәм, маем диал.) — ми́`лый мой, душа́ моя́, серде́чко моё
йөрәк биреп (салып) — вложи́в ду́шу
йөрәк бушату — излива́ть ду́шу, отводи́ть ду́шу; подели́ться го́рем
йөрәк дусты — друг се́рдца; серде́чный друг
йөрәк жу итү — се́рдце ёкнуло
йөрәк җитү — осме́литься, хвати́ть ду́ху
йөрәк җылысы — душе́вная теплота́, и́скренние чу́вства
йөрәк итен ашау (талау, телгәләү) — не дава́ть поко́я, терза́ть; вы́мотать (всю) ду́шу
йөрәк итенә ябышып үсү — всегда́ по́мнить, храни́ть в се́рдце ( о любимом человеке)
йөрәк итенә үтү — быть о́чень мучи́тельным, тя́гостным кому
йөрәк йолкына — см. йөрәк өзгәләнә
йөрәк кабару — беспоко́иться, волнова́ться
йөрәк калмау — см. йөрәге алыну
йөрәк кандырып — с по́лным удово́льствием, с по́лным наслажде́нием
йөрәк киселү — му́читься, изму́читься, истоща́ться/истощи́ться ( от голода); быть о́чень голо́дным
йөрәк кешесе — (о чутком, добром человеке) серде́чный челове́к
йөрәк корты — ирон. сердцее́д
йөрәк кубу (чыгу) — си́льно испуга́ться
йөрәк кузгату — об обострении сердечной боли (от расстройства, сильного волнения)
йөрәк кушканча — по веле́нию се́рдца
йөрәк кымырҗу — испы́тывать чу́вство стра́ха
йөрәк кысылу (ою) — се́рдце щеми́т (но́ет)
йөрәк маен (майларын) имү — обира́ть (ободра́ть) до́чиста, до ни́тки
йөрәк өшү (өшеп китү) — похолоде́ть в се́рдце
йөрәк сере — сокрове́нная та́йна
йөрәк серенә керү — быть посвящённым в сокрове́нную та́йну кого-л.
йөрәк сизү (тою) — предчу́вствовать || предчу́вствие
йөрәк сикерә — се́рдце коло́тится
йөрәк сүзе — серде́чное (душе́вное) сло́во
йөрәк сыза (сыкрый, әрни) — се́рдце щеми́т; се́рдце но́ет; душа́ (се́рдце) боли́т
йөрәк ташу — см. йөрәк кайнау
йөрәк телгәләнә (парә-парә килә) — се́рдце раздира́ется на ча́сти
йөрәк тойгысы (хисе, сагышы) белән — с и́скренним, глубо́ким чу́вством; (всей) душо́й; все́ми фи́брами души́
йөрәк түзми — не те́рпится
йөрәк түрендә — в глубине́ души́ (се́рдца)
йөрәк түрендә йөртү (саклау) — всё ещё по́мнить, не забы́ть
йөрәк тынгысыз кала — се́рдце замира́ет
йөрәк тынычлану — успоко́иться, отлегло́ от се́рдца
йөрәк урыныннан кубу (кузгалу) — си́льно испуга́ться и́ли испы́тывать чу́вство постоя́нной трево́ги
йөрәк үкчәгә китү — душа́ ухо́дит в пя́тки у кого
йөрәк үлү — о беспечном, инертном человеке; см. йөрәк мүкләнү
йөрәк чуарлану — испы́тывать чу́вство волне́ния, беспоко́йства
йөрәк ялгау — закуси́ть, замори́ть червячка́
йөрәк ялкыны — поры́в
йөрәк ярасын кузгату — береди́ть серде́чные ра́ны
йөрәк яргыч — ужа́сный, жу́ткий, душераздира́ющий (о голосе, крике)
йөрәк ярсый (өзгәләнә) — се́рдце разрыва́ется
йөрәк ярылу — см. йөрәк алыну
йөрәк ятмау — душа́ (се́рдце) не лежи́т, не по душе́ (се́рдцу)
йөрәк яшерү — скры́тничать
йөрәккә барып җитү — тро́гать (дойти́) до глубины́ души́ (се́рдца)
йөрәккә басу — (о мастерской игре на музыкальных инструментах, о хорошем пении и пляске), брать (взять, хвата́ть) за́ душу (сердце)
йөрәккә боз булып утыру — оста́вить о́чень неприя́тный оса́док на душе́; лечь свинцо́м на се́рдце
йөрәккә җылы керү — успоко́иться, полегча́ть на се́рдце
йөрәккә кабу (кабыну) — разволнова́ться; разне́рвничаться
йөрәккә кадалу (тию) — заде́ть за живо́е, как нож в се́рдце
йөрәккә кадау — задева́ть (заде́ть) за живо́е
йөрәккә (кара) кан саву (савылу) — се́рдце кро́вью облива́ется
йөрәккә курку йөгерү — см. кот очу
йөрәккә май (кебек) булып яту — как (бу́дто) бальза́м на се́рдце
йөрәккә сеңү — запа́сть в ду́шу
йөрәккә таш булып утыру (яту) — лечь тяжёлым ка́мнем на се́рдце (на ду́шу)
йөрәккә тоз салу — си́льно раздража́ть, расстра́ивать, огорча́ть (печальными, неприятными словами, сообщениями и т. п.)
йөрәккә төен булу — лечь ко́мом на се́рдце
йөрәккә уелу — запа́сть в ду́шу
йөрәккә ук (пычак) булып кадалу — нож в се́рдце кому
йөрәккә үтү — брать за́ душу
йөрәккә чыдый алмау — убива́ться о ком-чём, из-за кого-чего; не находи́ть себе́ ме́ста
йөрәккә якын алу (кабул итү) — принима́ть бли́зко к се́рдцу
йөрәккә ял булу — быть утеше́нием для се́рдца (души́)
йөрәкне алу — си́льно напуга́ть
йөрәкне басу — успоко́ить се́рдце
йөрәкне биреп (салып) — вкла́дывая ду́шу (рабо́тать)
йөрәкне бирү — влюби́ться, согласи́ться на взаи́мную любо́вь
йөрәкне кимерү (тырнау) — быть в постоя́нной трево́ге; скребёт на душе́ (се́рдце);
йөрәкне кисү (кисеп үтү) — вы́звать глубо́кую трево́гу; как (бу́дто) ножо́м резану́ть по се́рдцу
йөрәкне кытыклау (кытыкландыру) — тереби́ть ду́шу, се́рдце ( слегка)
йөрәкне талау — терза́ть ду́шу (се́рдце)
йөрәкне тетрәтү — сотряса́ть се́рдце
йөрәкне тынычландыру — отвести́ ду́шу
йөрәкне тырный (тырнап тора) — на се́рдце скребёт; ко́шки скребу́т на се́рдце (душе́)
йөрәкне учта (уч төбендә) тотып (кысып, йомып) — испы́тывая си́льное волне́ние, трево́гу; с замира́нием се́рдца
йөрәкне эретү — смягчи́ть (растро́гать, уте́шить) се́рдце
йөрәкне өзү (телгәләү) — надрыва́ть (раздира́ть) се́рдце (ду́шу)
йөрәкне өшетә торган — леденя́щий ( взгляд)
йөрәктә саклау (йөртү) — храни́ть в се́рдце (па́мяти)
йөрәктә ут кайнау — о́стро пережива́ть что-л.; ад кроме́шный на душе́ (се́рдце)
йөрәктән авыр таш төшкәндәй булды —ка́мень с души́ свали́лся; отлегло́ от се́рдца
йөрәктән алу — брать (хвата́ть) за́ се́рдце (ду́шу)
салкын колактан ала, сылу йөрәктән ала — (посл.) хо́лод хвата́ет за́ уши, красо́тка берёт за́ сердце
йөрәктән кичерү — си́льно пережива́ть
йөрәктән серләшү — поэт. подели́ться сокрове́нной та́йной, объясня́ться в любви́
йөрәктән төшкән — родно́й, плоть от пло́ти
- йөрәгенә керүйөрәктән чыкмау — быть в па́мяти, не забыва́ться
- йөрәк алыну
- йөрәк кубу
- йөрәк ачысы белән
- йөрәк әрнеткеч
- йөрәк әрни
- йөрәк телгәләнә
- йөрәк парчалана
- йөрәк басылу
- йөрәк тыну
- йөрәк кагу
- йөрәк кайнау
- йөрәк сызу
- йөрәк мае сызу
- йөрәк сызылу
- йөрәк мае сызылу
- йөрәк мүкләнү
- йөрәк өзгәләнә
- йөрәк өзелә
- йөрәк өзгеч
- йөрәк таш булып кату
- йөрәк урынында түгел
- йөрәк яна
- йөрәк ярасы
- йөрәккә керү
- йөрәккә кереп калу
- йөрәккә утыру
- йөрәккә тию
- йөрәккә төшә торган
- йөрәккә үтә торган
- йөрәккә төшү
- йөрәккә үтү
- йөрәккә ут кабу
- йөрәккә ут салу
- йөрәккә ялкын салу
- йөрәккә яту
- йөрәккә ятышлы
- йөрәкне ачу
- йөрәктән чыккан
- йөрәктән әйтелгән -
13 йөрәк ачысы белән
в сердца́хйөрәк ачысы белән әйтелгән — ска́занный в гне́ве
-
14 йөрәктән чыккан
= йөрәктән әйтелгән и́скренний, иду́щий от се́рдцайөрәктән чыккан сүзләр — и́скренние слова́; слова́, иду́щие от се́рдца
-
15 кинаясез
-
16 мәзәк
1. сущ.1) шу́тка, насме́шка; заба́ва, поте́хамәзәк итеп әйтелгән сүз — сло́во, ска́занное в шу́тку; шу́тка
2) лит. шу́тка, юморе́ска, анекдо́т2. прил.Хуҗа Насретдин мәзәкләре — анекдо́ты Ходжы́ Насретди́на
1) чудно́й, стра́нный, заба́вный, поте́шныймәзәк кеше — поте́шный челове́к; стра́нный челове́к
мәзәк хәлләр — стра́нные слу́чаи
2) шу́точныймәзәк җырлар — шу́точные пе́сни
мәзәк кушамат — шу́точное про́звище
•- мәзәк өчен
- мәзәк итеп
- мәзәк түгел
- мәзәк эш түгел
- мәзәккә калдыру
- мәзәкләрне калдырыйк -
17 пленум
сущ.пле́нум ( пленарное заседание)пле́нумда катнашу — уча́ствовать в пле́нуме
пле́нумда чыгыш ясау — вы́ступить на пле́нуме
киңәйтелгән пле́нум — расши́ренный пле́нум
-
18 преамбула
сущ.; книжн.преа́мбула (вводная часть договора, законодательного акта)преа́мбуласында әйтелгәнчә — как ука́зано в преа́мбуле ( данного документа)
-
19 түбәнәйтелү
страд. от түбәнәйтүпонижа́ться, снижа́ться (кем-л.) быть пони́женным, сни́женным; подверга́ться/подве́ргнуться пониже́нию (сниже́нию)түбәнәйтелгән бәя — сни́женная цена́
-
20 тыштан
нареч.1) снару́житыштан сыланган — оштукату́ренный снару́жи
тыштан бикле — за́пертый снару́жи
тыштан тыгыз, эчтән буш — ( загадка о дыне) снару́жи пло́тно, внутри́ ры́хло
2) снару́жи, вне́шне, по ви́димости, с ви́дутыштан тыныч кына — вне́шне дово́льно споко́йный
3) для ви́ду, для отво́да глазтыштан гына әйтелгән сүз — сло́во, ска́занное для отво́да глаз
тыштан карашка — на вид; на пе́рвый взгляд; вне́шне;
••тыштан ялтырау, эчтән калтырау —напуска́ть на себя́ невозмути́мый вид; де́лать хоро́шую ми́ну при плохо́й игре́
- 1
- 2
См. также в других словарях:
димәк — I. иск. Дию кил димәк бар, кит димәк юк. II. ДИМӘК – Соңрак әйтелгән сүзнең, фикернең башта әйтелгәнгә карата йомгаклау яки нәтиҗә мөнәсәбәтендә торганлыгын белдереп, шуңа күрә , шулай булгач дигән мәгънәдә кулланыла … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җавап — 1. Бирелгән сорау буенча нәр. б. аңлату, раслау яки кире кагу тәртибендә әйтелгән сүз. Дәрестә куелган сорау яки бирем буенча укучының укытучы һәм класс алдында сөйләве 2. Үзеңнең барлыгыңны, кайда булуыңны һ. б. белдерү өчен аваз салу, эндәшү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кысык — с. 1. Кысан, кысрык, тар 2. Филтәсе төшерелеп, яктырту көче киметелгән (лампа һ. б.) Тешләрне кысып әйтелгән, түбән тавыш белән әйтелгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мәзәк — (МӘЗӘКЛЕ) – 1. Шаярып, уйнап әйтелгән сүз, уенчак сүз. с. Шаян, көлке, уенчак, уйнап әйтелгән 2. Анекдот 3. Кызык хәл; кыланыш күңел ачу кичәсе дигән мәзәк ясыйлар 4. с. Уенчак, шаян мәзәк кеше. Кызык, көлке мәзәк тоелды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өстәлмә — с. 1. Нәр. б. өстәлә торган, берәр яктан арттырыла торган, моңа кадәр булганга иш итеп өстәлә торган. Берәр нәрсәгә яңадан өстәп оештырылган яки оештырыла торган. и. Нәр. б. өстәлгән яки өстәлә торган нәрсә 2. Өстәп әйтелгән яки язылган. и. Өстәп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өстәмә — с. 1. Нәр. б. өстәлә торган, берәр яктан арттырыла торган, моңа кадәр булганга иш итеп өстәлә торган. Берәр нәрсәгә яңадан өстәп оештырылган яки оештырыла торган. и. Нәр. б. өстәлгән яки өстәлә торган нәрсә 2. Өстәп әйтелгән яки язылган. и. Өстәп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тагы — рәв. 1. Кабаттан, яңадан кабатланып. Тиңдәш кисәкләр янында бер бер артлы кабатланып килә торган эш яки хәрәкәтне белдерә 2. Өстәп 3. Өстәвенә, җитмәсә (алдарак әйтелгән хәл яки сыйфатлар өстенә) 4. Әйтелгән сүзгә (фикергә) шелтәләү, ачулану,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тагын — рәв. 1. Кабаттан, яңадан кабатланып. Тиңдәш кисәкләр янында бер бер артлы кабатланып килә торган эш яки хәрәкәтне белдерә 2. Өстәп 3. Өстәвенә, җитмәсә (алдарак әйтелгән хәл яки сыйфатлар өстенә) 4. Әйтелгән сүзгә (фикергә) шелтәләү, ачулану,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уен — I. и. Күңел ачу, вакыт үткәрү өчен булган шөгыль; киресе: эш, хезмәт 2. Махсус кагыйдәләр, алымнар белән башкарыла һәм күңел ачу, ял итү, организмны чыныктыру өчен хезмәт итә торган, спорт төре булып саналган эш хоккей уены – бильярд уены. сир.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һәм — терк. 1. Бер үк вакытта, параллель рәвештә булган күренеш, эш хәлләрне белдерә торган тиңдәш кисәкләрне яки тиңдәш җөмләләрне үзара теркәү өчен кулланыла. Берәр нәрсәне характерлый торган парлы сыйфатлар, рәвешләрне терки һәм шул нәрсәгә хас… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шуны — а. 1. Шул алмашлыгының төшем килеш формасы, алда әйтелгән әйбер яки күренеш атамасын алмаштырып килә 2. мөн. Баш җөмләнең тәмамлыгы буларак, аныклагыч тәмамлык җөмләне баш җөмләгә бәйли. Тәмамлык җөмләдәге кем, нәрсә, ни сүзләре белән мөнәсәбәткә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге